Hoi!
hierbij een howto om de koelventilator van je motor te controleren en te repareren. Ik ben hiermee begonnen omdat mijn ventilator het niet deed. Navraag bij de motorzaak leerde mij dat een nieuwe ventilator 494,89 zou moeten gaan kosten. Belachelijk als je bedenkt hoe simpel een ventilator eigenlijk in elkaar steekt.
Natuurlijk kan er ook voor een 2dehands exemplaar worden gekozen, maar de foto’s in deze howto laten denk ik wel zien waarom dat niet zo verstandig is. Een ventilator wordt nu eenmaal blootgesteld aan de elementen; zout, vocht, stof, opspattende steentjes. Een gebruikte ventilator zal daarom niet heel veel beter zijn dan je eigen (defecte) ventilator.
Reparatie van je eigen ventilator is goedkoop (reken op 20 euro aan materiaal) en zorgt ervoor dat het weer jaren probleemloos zal functioneren.
Symptomen
Een defecte ventilator merk je niet snel op. Als de motor met een temperatuurmeter is uitgerust kan een weigerende ventilator worden opgemerkt doordat de temperatuur oploopt. Heeft de motor een dergelijke meter niet, dan zal je vroeg of laat worden geconfronteerd met een rood lampje. Met een beetje pech zelfs motorschade tot gevolg. Ter info: een koelventilator moet aanspringen wanneer het koelwater een temperatuur van 95 – 100 graden C bereikt.
Symptomen, wat constateer je,
• De motor maakt een schrapend geluid
• De motor heeft soms een zetje nodig voordat hij zelfstandig gaat draaien
• De motor maakt een knetterend geluid
• De motor doet niets
• De zekering brand steeds door
Onderdelen van een gelijkstroommotor
Voordat je de motor gaat demonteren is het handig om te weten uit welke onderdelen een gelijkstroommotor bestaat, zonder verder in te gaan op de werking ervan (zie hiervoor Wikipedia:http://nl.wikipedia.org/wiki/Gelijkstroommotor).
Kort gezegd bestaat een gelijkstroommotor uit de volgende onderdelen:
• Stator (1). Dit is het deel van de motor wat stil blijft staan, de behuizing met (permanente) magneten,
• Rotor (2). Het deel wat ronddraait in de stator, de as met spoelen.
• Commutator (3). De koperen vlakjes achterop de rotor die in verbinding staan met de spoelen.
• Koolborstels (4). Drukken tegen de commutator en zijn elektrisch geleidend.
De motor van de koelventilator is over het algemeen een stuk dunner, de werking en onderdelen zijn echter hetzelfde.
Benodigd gereedschap
• Schroevendraaiers
• Multimeter
• Doppendoos
• Borgveertang
• Scotch Brite (geen staalwol of schuurpapier!)
• Schuurpapier (korrel 800)
• Boormachine
• Lijm pistool
• Soldeerbout
• Afplaktape
• Lagervet
• Compressor (nice to have)
• Ontroester (Fertan of soortgelijks)
• Primer en verf
• Nieuwe boutjes en moertjes (www.rvspaleis.nl)
• Nieuwe koolborstels (dynamo revisie bedrijf, Ebay)
Diagnose
Om uit te sluiten dat het probleem niet ergens anders zit moet er eerst een diagnose worden gesteld. Een niet draaiende ventilator kan namelijk ook veroorzaakt worden door een defect in de bekabeling, een doorgebrande zekering, een defecte sensor, etc etc.
Haal hiervoor de stekker(s) los van de ventilator. Sluit een multimeter aan en meet de weerstand tussen de 2 draden die uit de ventilatormotor komen. Als het goed is moet er minder dan 1Ohm weerstand gemeten worden. Draai heel langzaam de schoepen rond, de multimeter moet minder dan 1Ohm blijven meten zonder onderbrekingen.
Wordt er meer dan 1 Ohm gemeten (of oneindig weerstand) dan zal de motor open moeten voor verdere inspectie. Dit is tevens het geval als er “zware” punten voelbaar zijn tijdens het ronddraaien met de hand of wanneer er krassende / slepende geluiden hoorbaar zijn.
De uitwendige staat van de motor zegt over het algemeen ook al een hoop. Is de buitenkant roestig? Dan is de binnenkant waarschijnlijk nog veel erger aangetast. Roest is een uitstekend slijpmiddel wat bijeen wordt gehouden door de permanente magneet binnen in de motor.
Inspectie
• Demonteer de achterwand en inspecteer de staat van de koolborstel(houders). De koolborstels moeten minimaal een paar mm lengte hebben om goed te kunnen functioneren. De koolborstels moeten vrij kunnen bewegen in de houders.
In mijn geval was dit zeker niet het geval:
• Controleer de commutator, deze moet mooi koperkleurig zijn en vrij van vervuiling.
In mijn geval was de commutator flink aangetast:
Reparatie
• Verwijder het ventilatorblad aan de voorkant (rechtsdraaiend schroefdraad).
• Verwijder het borgveertje (waarmee de rotor vast zit aan de stator) met een borgveertang.
• Trek de afdekplaat van de behuizing, deze zit vast door magnetisme.
• Zet een schroevendraaier onder de koolborstelhouders en breek deze los van de achterwand. De koolborstelhouders worden straks weer gemonteerd met lijm.
• Reinig en ontvet alle onderdelen. Verwijder al het roest met behulp van een compressor of plakband. Vooral op en rond de magneet zal een hoop roest aanwezig zijn. Doe dit grondig ! De roest zorgt voor een schurende werking wat vervelende geluiden produceert.
• Schuur de koolborstelhouders helemaal blank met schuurpapier (korrel 800). Schuur ook binnenkant:
• Zet de rotor vast in een boormachine en schuur de commutator schoon met behulp van Scotch Brite:
Gebruik geen schuurpapier of staalwol, deze beschadigen de koperen contactvlakjes! Ga ook niet met de hand lopen schuren, dit tast de “rondheid” van de commutator aan waardoor de motor waardeloos wordt.
• Zet alle onderdelen in de ontroester voor een aantal dagen. Vervolgens in de primer en aflakken met een spuitbus. De binnenkant is het belangrijkste aangezien de roestwerking hier tegengegaan dient te worden. Plak alle onderdelen af die niet gespoten dienen te worden (lager, magneet, etc).
• Aangezien de fabrikant niet wil dat de koolborstels vervangen worden (een nieuwe motor is namelijk winstgevender) zullen we op zoek moeten naar een alternatief.
Zoek koolborstels voor laagspannings doeleinden, gebruik geen koolborstels die bedoelt zijn voor een wasmachine, staafmixer, etc etc. Dergelijke koolborstels zijn te hard waardoor de commutator kan beschadigen.
Ik heb mijn koolborstels via internet besteld. Ze zijn eigenlijk voor een 12V Bosch dynamo en daardoor te lang én te dik. Met een beetje schuurpapier zijn ze echter heel eenvoudig op maat te maken:
• Soldeer de nieuwe koolborstels aan de houders.
• Lijm de koolborstelhouders vast met een lijmpistool:
• Smeer het lager en de as in met lagervet:
• Zet de ventilator weer in elkaar. Tip: doe dit niet in omgekeerde volgorde, het is anders erg moeilijk (zo niet onmogelijk) om de koolborstels in de houders te drukken.
Begin dus met het indrukken van de koolborstels en houd deze op de plaats met 2 omgebogen paperclips.
Zet de commutator op zijn plek en verwijder de paperclips, de koolborstels drukken nu tegen de commutator.
Monteer de rest van de onderdelen, gebruik bij voorkeur nieuwe boutjes en moertjes.
• Eindresultaat:
• Meet de weerstand wederom tussen de 2 draden die uit de motor komen. Als alles goed is gegaan moet er <1Ohm worden gemeten:
• Draai langzaam aan de motor, de meter mag geen “dode” punten registreren.
• Sluit de motor aan op een accu of voeding. Laat de motor even 15 min. draaien om de koolborstels in te laten lopen en geniet tegelijkertijd van je resultaat: http://youtu.be/-FDo2_2HUwM
Afbeeldingen:
9 (Medium).jpg
8 (Medium).jpg
7 (Medium).jpg
6 (Medium).jpg
5 (Medium).jpg
4 (Medium).jpg
3 (Medium).jpg
2 (Medium).jpg
14 (Medium).jpg
13 (Medium).jpg
12 (Medium).jpg
11 (Medium).jpg
10 (Medium).jpg
1 (Medium).jpg
hierbij een howto om de koelventilator van je motor te controleren en te repareren. Ik ben hiermee begonnen omdat mijn ventilator het niet deed. Navraag bij de motorzaak leerde mij dat een nieuwe ventilator 494,89 zou moeten gaan kosten. Belachelijk als je bedenkt hoe simpel een ventilator eigenlijk in elkaar steekt.
Natuurlijk kan er ook voor een 2dehands exemplaar worden gekozen, maar de foto’s in deze howto laten denk ik wel zien waarom dat niet zo verstandig is. Een ventilator wordt nu eenmaal blootgesteld aan de elementen; zout, vocht, stof, opspattende steentjes. Een gebruikte ventilator zal daarom niet heel veel beter zijn dan je eigen (defecte) ventilator.
Reparatie van je eigen ventilator is goedkoop (reken op 20 euro aan materiaal) en zorgt ervoor dat het weer jaren probleemloos zal functioneren.
Symptomen
Een defecte ventilator merk je niet snel op. Als de motor met een temperatuurmeter is uitgerust kan een weigerende ventilator worden opgemerkt doordat de temperatuur oploopt. Heeft de motor een dergelijke meter niet, dan zal je vroeg of laat worden geconfronteerd met een rood lampje. Met een beetje pech zelfs motorschade tot gevolg. Ter info: een koelventilator moet aanspringen wanneer het koelwater een temperatuur van 95 – 100 graden C bereikt.
Symptomen, wat constateer je,
• De motor maakt een schrapend geluid
• De motor heeft soms een zetje nodig voordat hij zelfstandig gaat draaien
• De motor maakt een knetterend geluid
• De motor doet niets
• De zekering brand steeds door
Onderdelen van een gelijkstroommotor
Voordat je de motor gaat demonteren is het handig om te weten uit welke onderdelen een gelijkstroommotor bestaat, zonder verder in te gaan op de werking ervan (zie hiervoor Wikipedia:http://nl.wikipedia.org/wiki/Gelijkstroommotor).
Kort gezegd bestaat een gelijkstroommotor uit de volgende onderdelen:
• Rotor (2). Het deel wat ronddraait in de stator, de as met spoelen.
• Commutator (3). De koperen vlakjes achterop de rotor die in verbinding staan met de spoelen.
• Koolborstels (4). Drukken tegen de commutator en zijn elektrisch geleidend.
De motor van de koelventilator is over het algemeen een stuk dunner, de werking en onderdelen zijn echter hetzelfde.
Benodigd gereedschap
• Schroevendraaiers
• Multimeter
• Doppendoos
• Borgveertang
• Scotch Brite (geen staalwol of schuurpapier!)
• Schuurpapier (korrel 800)
• Boormachine
• Lijm pistool
• Soldeerbout
• Afplaktape
• Lagervet
• Compressor (nice to have)
• Ontroester (Fertan of soortgelijks)
• Primer en verf
• Nieuwe boutjes en moertjes (www.rvspaleis.nl)
• Nieuwe koolborstels (dynamo revisie bedrijf, Ebay)
Diagnose
Om uit te sluiten dat het probleem niet ergens anders zit moet er eerst een diagnose worden gesteld. Een niet draaiende ventilator kan namelijk ook veroorzaakt worden door een defect in de bekabeling, een doorgebrande zekering, een defecte sensor, etc etc.
Haal hiervoor de stekker(s) los van de ventilator. Sluit een multimeter aan en meet de weerstand tussen de 2 draden die uit de ventilatormotor komen. Als het goed is moet er minder dan 1Ohm weerstand gemeten worden. Draai heel langzaam de schoepen rond, de multimeter moet minder dan 1Ohm blijven meten zonder onderbrekingen.
Wordt er meer dan 1 Ohm gemeten (of oneindig weerstand) dan zal de motor open moeten voor verdere inspectie. Dit is tevens het geval als er “zware” punten voelbaar zijn tijdens het ronddraaien met de hand of wanneer er krassende / slepende geluiden hoorbaar zijn.
De uitwendige staat van de motor zegt over het algemeen ook al een hoop. Is de buitenkant roestig? Dan is de binnenkant waarschijnlijk nog veel erger aangetast. Roest is een uitstekend slijpmiddel wat bijeen wordt gehouden door de permanente magneet binnen in de motor.
Inspectie
• Demonteer de achterwand en inspecteer de staat van de koolborstel(houders). De koolborstels moeten minimaal een paar mm lengte hebben om goed te kunnen functioneren. De koolborstels moeten vrij kunnen bewegen in de houders.
In mijn geval was dit zeker niet het geval:
• Controleer de commutator, deze moet mooi koperkleurig zijn en vrij van vervuiling.
In mijn geval was de commutator flink aangetast:
Reparatie
• Verwijder het ventilatorblad aan de voorkant (rechtsdraaiend schroefdraad).
• Verwijder het borgveertje (waarmee de rotor vast zit aan de stator) met een borgveertang.
• Trek de afdekplaat van de behuizing, deze zit vast door magnetisme.
• Zet een schroevendraaier onder de koolborstelhouders en breek deze los van de achterwand. De koolborstelhouders worden straks weer gemonteerd met lijm.
• Reinig en ontvet alle onderdelen. Verwijder al het roest met behulp van een compressor of plakband. Vooral op en rond de magneet zal een hoop roest aanwezig zijn. Doe dit grondig ! De roest zorgt voor een schurende werking wat vervelende geluiden produceert.
• Schuur de koolborstelhouders helemaal blank met schuurpapier (korrel 800). Schuur ook binnenkant:
• Zet de rotor vast in een boormachine en schuur de commutator schoon met behulp van Scotch Brite:
Gebruik geen schuurpapier of staalwol, deze beschadigen de koperen contactvlakjes! Ga ook niet met de hand lopen schuren, dit tast de “rondheid” van de commutator aan waardoor de motor waardeloos wordt.
• Zet alle onderdelen in de ontroester voor een aantal dagen. Vervolgens in de primer en aflakken met een spuitbus. De binnenkant is het belangrijkste aangezien de roestwerking hier tegengegaan dient te worden. Plak alle onderdelen af die niet gespoten dienen te worden (lager, magneet, etc).
• Aangezien de fabrikant niet wil dat de koolborstels vervangen worden (een nieuwe motor is namelijk winstgevender) zullen we op zoek moeten naar een alternatief.
Zoek koolborstels voor laagspannings doeleinden, gebruik geen koolborstels die bedoelt zijn voor een wasmachine, staafmixer, etc etc. Dergelijke koolborstels zijn te hard waardoor de commutator kan beschadigen.
Ik heb mijn koolborstels via internet besteld. Ze zijn eigenlijk voor een 12V Bosch dynamo en daardoor te lang én te dik. Met een beetje schuurpapier zijn ze echter heel eenvoudig op maat te maken:
• Soldeer de nieuwe koolborstels aan de houders.
• Lijm de koolborstelhouders vast met een lijmpistool:
• Smeer het lager en de as in met lagervet:
• Zet de ventilator weer in elkaar. Tip: doe dit niet in omgekeerde volgorde, het is anders erg moeilijk (zo niet onmogelijk) om de koolborstels in de houders te drukken.
Begin dus met het indrukken van de koolborstels en houd deze op de plaats met 2 omgebogen paperclips.
Zet de commutator op zijn plek en verwijder de paperclips, de koolborstels drukken nu tegen de commutator.
Monteer de rest van de onderdelen, gebruik bij voorkeur nieuwe boutjes en moertjes.
• Eindresultaat:
• Meet de weerstand wederom tussen de 2 draden die uit de motor komen. Als alles goed is gegaan moet er <1Ohm worden gemeten:
• Draai langzaam aan de motor, de meter mag geen “dode” punten registreren.
• Sluit de motor aan op een accu of voeding. Laat de motor even 15 min. draaien om de koolborstels in te laten lopen en geniet tegelijkertijd van je resultaat: http://youtu.be/-FDo2_2HUwM
Afbeeldingen:
9 (Medium).jpg
8 (Medium).jpg
7 (Medium).jpg
6 (Medium).jpg
5 (Medium).jpg
4 (Medium).jpg
3 (Medium).jpg
2 (Medium).jpg
14 (Medium).jpg
13 (Medium).jpg
12 (Medium).jpg
11 (Medium).jpg
10 (Medium).jpg
1 (Medium).jpg
Laatst bewerkt: